.jpg)
Inloggen
Wat is CBAM? Alles over de verplichtingen, kosten en wat je nú al kan doen als importeur
Vanaf 2026 krijgen importeurs in de EU te maken met CBAM: een CO₂-grensheffing op goederen uit landen met minder strenge klimaatregels. Daarmee word je verantwoordelijk voor de uitstoot die je vóór de grens veroorzaakt. In dit artikel lees je wat CBAM betekent, welke kosten eraan verbonden zijn en hoe je organisatie — met hulp van Rotra — compliant blijft.
In dit artikel:
Wat houdt CBAM precies in?
De rol van CBAM in de Europese klimaatwetgeving
CBAM is geen losstaande maatregel, maar een strategisch sluitstuk binnen het Europese klimaatbeleid. De EU werkt al sinds 2005 met het Emissiehandelssysteem (EU ETS), waarin bedrijven emissierechten kopen en verhandelen voor hun CO₂-uitstoot. Europese producenten betalen dus al jaren een prijs voor vervuiling. Maar importeurs vielen daarbuiten. Hierdoor ontstond een ongelijk speelveld: goederen geproduceerd buiten de EU werden goedkoper ingevoerd, juist doordat die landen minder of geen klimaatheffing kenden. CBAM brengt daar vanaf 2026 verandering in.
Waarom CBAM nodig is
Zonder CBAM bestaat het risico op zogeheten “carbon leakage”: het verschuiven van productie naar landen met minder strenge klimaatregels. Niet alleen zou dat de wereldwijde uitstoot verplaatsen in plaats van verminderen, het zou ook Europese bedrijven onder druk zetten om duurzaamheid af te straffen met verlies van concurrentiepositie.
CBAM zorgt dat álle aanbieders van goederen op de Europese markt rekening moeten houden met CO₂-kosten. Daarmee ondersteunt CBAM zowel de klimaatdoelstellingen als de economische gelijkheid binnen de interne markt.
Hoe CBAM aansluit op het EU ETS
Concreet: CBAM spiegelt de werking van het EU ETS. Voor elk product dat onder CBAM valt, moet de importeur vanaf 2026 aangeven hoeveel CO₂ bij de productie is uitgestoten. Op basis daarvan worden CBAM-certificaten aangekocht, waarbij de prijs is gekoppeld aan de actuele marktprijs voor Europese emissierechten.
Wat valt er onder CBAM?
Niet alle producten vallen onder CBAM. De Europese Commissie heeft zich in eerste instantie gericht op sectoren met een hoge uitstoot én een hoog risico op concurrentievervalsing door goedkope, vervuilende import. Die combinatie maakt dat CBAM zich nu richt op een selecte groep producten (maar dat blijft waarschijnlijk niet zo).
Overzicht van CBAM-goederen
CBAM geldt voor producten zoals:
- IJzer en staal
- Cement
- Aluminium
- Elektriciteit
- Meststoffen
- Waterstof
Elk van deze sectoren is energie-intensief en kent grote mondiale concurrentie. Een ton staal uit India kost zonder CBAM aanzienlijk minder dan een Europese variant, maar stoot soms 2 tot 3 keer zoveel CO₂ uit bij productie. Daar probeert CBAM dus een financiële correctie op toe te passen.
- Sinds het vereenvoudigingsvoorstel van 2025 is een drempelwaarde van 50 ton per importeur per jaar ingesteld.
Kom je daaronder? Dan ben je vrijgesteld van registratie en certificaatplicht. Importeer je 40 ton aluminium én 30 ton cement? Dan val je voor beide wél onder CBAM.
Oorsprongsdocumentatie belangrijker dan ooit
CBAM kijkt niet alleen naar het product, maar ook naar het land van oorsprong.
Zorg dus dat je…
- de juiste HS-code gebruikt (voor productherkenning);
- de oorsprong kunt aantonen (via oorsprongscertificaten);
Houd rekening met uitbreiding
De huidige lijst is nog maar het begin. De Europese Commissie kondigde al aan dat CBAM vanaf 2030 waarschijnlijk wordt uitgebreid naar organische chemie (bv. plastics, pesticiden), raffinageproducten en keramiek en glas. Vooruitdenken loont: wat vandaag niet onder CBAM valt, kan dat over 2 jaar wel zijn. Bouw flexibiliteit in je sourcingkeuzes in.
Hoe werkt CBAM in de praktijk?
CBAM is geen theoretisch beleidsstuk uit Brussel. Voor importeurs betekent het concreet: registeren, rapporteren en betalen. Niet één keer, maar structureel. Zending na zending en jaar na jaar. Tegelijk is het systeem in 2025 versoepeld. Kleine importeurs vallen nu (grotendeels) buiten de boot, en bedrijven die wél onder CBAM vallen, krijgen meer ruimte en standaardopties. Maar vergis je niet: CBAM blijft een ingrijpende compliance-verplichting.
2023-2025: Oefenen met rapporteren
Vanaf oktober 2023 t/m 2025 is er een overgangsfase. Je moet elk kwartaal rapporteren hoeveel CO₂ is uitgestoten bij de productie van je CBAM-goederen, maar je hoeft daarover nog geen heffing te betalen. Doel van deze fase: Bedrijven laten wennen aan de spelregels, fouten kunnen maken zonder financiële gevolgen, en intern de juiste processen inrichten.
In de praktijk? Veel importeurs worstelen met:
- ontbrekende uitstootdata van buitenlandse leveranciers;
- discussies over oorsprong of productclassificatie;
- onduidelijke taakverdeling binnen de organisatie.
Juist daarom is nú het moment om CBAM serieus op de agenda te zetten — voordat het geld gaat kosten.
2026: rapporteren én betalen
Vanaf 1 januari 2026 wordt CBAM financieel tastbaar. Als importeur van CBAM-goederen moet je dan:
- geregistreerd zijn als toegelaten CBAM-aangever. Bij de invoeraangifte zal de douane controleren of de importeur een toegelaten CBAM-aangever is. Wanneer er geen toelating is aangevraagd, worden de goederen niet vrijgegeven. Dit kan via Toelating als CBAM-aangever | CBAM-toelating.
- van kwartaalrapportage naar jaarlijkse aangifte: per 1 januari 2026 vervalt de kwartaalrapportage en komt er een jaarlijkse rapportage voor in de plaats. Dan hoeft er nog maar 1 rapportage per jaar ingediend te worden. De aangifte moet geverifieerd zijn door een geaccrediteerde verificateur. Je bent zelf verantwoordelijk voor volledigheid en juistheid van de data.
- CBAM-certificaten kopen, op basis van gerapporteerde CO₂-uitstoot. In de jaarlijkse CBAM-aangifte rapporteert de importeur over de ingebedde CO₂ emissies van de in dat jaar geïmporteerde goederen. Hiervoor moeten CBAM-certificaten worden ingeleverd. 1 certificaat staat gelijk aan 1 ton co2 uitstoot. De certificaten kunnen worden aangekocht bij de overheid op een centraal platform. De kosten? Die hangen af van de actuele marktprijs binnen het EU ETS-systeem. Recent lag die rond de €85 per ton CO₂, maar dat bedrag fluctueert.
Heb je geen verified uitstootgegevens van je leveranciers? Dan gebruik je standaardwaarden die door de Europese Commissie zijn vastgesteld. Die zijn bewust conservatief — je betaalt dan meestal méér dan wanneer je zelf lagere cijfers kunt aantonen. Voor bedrijven met duurzame, goed gedocumenteerde leveranciers is dat dus een voordeel. Voor wie dat niet heeft: een dure verrassing.
Hoe is de precieze formule? Een voorbeeld uit de praktijk
De formule is als volgt: (ingebedde CO2 - EU ETS benchmark - reeds betaalde emissies) x ETS-prijs x netto gewicht
Stel: je importeert 100 ton staal met een ingebedde CO₂ van 2 ton CO₂ per ton staal, een EU ETS-benchmark van 1 ton, en een ETS prijs van €85,- per ton. Dan betaal je: (2-1) x 85 x 100 = €8500,-. En dat is nog maar één productcategorie. Het raakt je marge, je inkoopstrategie en je verplichtingen als importeur. Bedrijven die nu al hun uitstootdata op orde hebben, besparen straks geld én kopzorgen.
CBAM vraagt om ketenregie – dit kun je nú doen
CBAM parkeer je niet even als project bij legal of finance. Het raakt je hele keten. Van inkoop tot logistiek, van contractvorming tot compliance. En hoe eerder je interne regie pakt, hoe kleiner de risico’s straks worden.
Wat je als importeur moet regelen
- Check of je CBAM-plichtig bent
Val je onder de productcategorieën én boven de drempel van 50 ton per jaar? Dan móét je registreren.
- Breng je supply chain in kaart
Kun je van al je leveranciers CO₂-gegevens krijgen? En zijn die betrouwbaar, geverifieerd en conform de EU-eisen?
- Leg verantwoordelijkheden vast
CBAM raakt inkoop, logistiek, finance én compliance. Zorg dat iedereen weet wat zijn rol is en wie waarvoor eindverantwoordelijk is.
- Bereid je IT en administratie voor
Vanaf 2026 moet je periodiek rapporteren en certificaten inkopen. Zonder structuur verlies je grip en betaal je onnodig te veel.
- Zorg dat je toegelaten CBAM-aangever bent
CBAM-aangevers die vanaf 1 januari 2026 CBAM goederen willen importeren naar de EU dienen een toelating aan te vragen. Bij de invoeraangifte zal de douane controleren of de importeur een toegelaten CBAM-aangever is. Aanvragen kan via Toelating als CBAM-aangever | CBAM-toelating.
Hoe Rotra helpt bij CBAM-naleving
De CO₂-uitstoot van je producten en leveranciers speelt nu een directe rol in je kostprijs en compliance-verplichtingen. Dat vereist nauwe samenwerking in je keten. Als logistiek partner met een eigen douaneafdeling kan Rotra jou helpen om te voldoen aan de CBAM-rapportageverplichtingen. Hiertoe ontvang je van ons periodiek een overzicht van alle (CBAM-)zendingen die je bij Rotra hebt geboekt. Deze rapportages kan jij gebruiken in jouw CBAM-aangiftes zodat jij helemaal compliant bent.
Meer weten of direct aan de slag? Neem direct contact op met één van onze specialisten.
.svg)
Login myRotra
.svg)
Demo aanvragen
.svg)
Contact opnemen
